AtRes Relatoriu Trimestral 3 (Out-Jan 2010)

April 12, 2010

AtRes Relatoriu Trimestral 3 (Out-Jan 2010)

 

Sumariu Eksekutivu

Resultadu monitorizasaun AtReS Outubru 2009 toai??i??o Janeiru 2010 fo motivasaun optimismu. Incidente violentu kontinua minimiza iha teritoriu tomak, minimizasaun husi trimestre pasadu mak husi 139 tuai??i??un toai??i??o 123. Iha subai??? distritu Ainaro Vila, hetan nivel konflitu hanesan uluk (insidente 34), no Passabe, iha Oeai???Cusse, kontinua ho numeru konflitu violentu neai??i??ebe as; maske nuneai??i??e iha progresu iha area hirak neai??i??e, incidente neai??i??ebe mak iha lista tun husi 17 toai??i??o 14.

Naturalmente, sei husik hela figura problema nian. Analiza dadus ba relatoriu neai??i??e hatudu eskalasaun ba dinamika konflitu, ho konfrontasaun neai??i??ebe mak kuaze akontese nafatin iha fatin publiku ai??i?? iha liuron, no iha fatin merkadu. Alem de ida neai??i??e, konfrontu maioria liu husi mos ameasa, intimidasaun verbal, resultadu aktual demonstra komparasaun eskalasaun neai??i??ebe as. Ataka fisika individual (59), grupu (22), aktualmente representa proporsaun neai??i??ebe as husi total incidente hotu.

Ekonomikamente, dadus hatudu sidadaun sai diak liu ba siguransa aihan no aktividade komersial. Nia resultadu mak folin barlake sai as. Benefisiu ida neai??i??e la hanesan ba area idaai???idak, pur exemplu, iha Letefoho ema kontente wainhira tempu kua ai??i?? hare remata, no fatin seluk hanesan Same ema triste hodi hein. Projeitu infrastrutura iha distritu balun hetan mudansa boai??i??ot temporariamente, maibe desempregu sai hanesan konsiderasaun boai??i??ot iha area rural no urbana.

Ho numeru desempregu neai??i??ebe as, dala ruma mos laai??i??os surpresa atu deskobre aktividade grupu arte marsial neai??i??ebe sai as, liuai???liu iha centru distritu rejiaun laran. Membru husi grupu hirak neai??i??e (29), nuneai??i??e mos juventude jeralmente (23), envolvidu iha incidente barak neai??i??ebe fo sai iha relatoriu trimestre ai??i?? supera ou liu numeru vizinhu (7) no agrikultor (11) neai??i??ebe involve iha disputa rai. Ida neai??i??e mak sai motivu ba alegasaun oho ema neai??i??ebe mak relata husi siklu monitorizasaun ai??i?? akontese durante kombate entre membru grupu arte marsial PSHT no Kera Sakti iha Loron 2 Fulan Janeiru 2010 iha subai???distritu Vemasse. Ida neai??i??e atu esplika deit kona ba alterasaun grupu referidu no eskalasaun violensia neai??i??ebe rapida.

Lamentavelmente, iha fenomena seluk neai??i??ebe mosu husi dadus kona ba esplikasaun parsial ba figura konflitu aktual. Relatoriu kona ba alcohol no abuzu droga nudar nivel neai??i??ebe as tebai???tebes husi monitorizasaun. Ida neai??i??e espesifikamente hetan husi subai???distritu neai??i??ebe ho numeru incidente boai??i??ot. Alem de neai??i??e, korelasaun hatudu mos kona ba joga karta no desempregu. Ida neai??i??e la dehan katak problema neai??i??e fo impaktu makaai??i??as ba dinamiku konflitu iha area hirak neai??i??e. La relata politika nudar parte ida neai??i??ebe kontribui ba tensaun neai??i??ebe mosu. Konflitu entre lideransa molok eleisaun ba nivel suco neai??i??ebe mak halaai??i??o iha tinan uluk sai minimiza. No mos, mudansa ba policia komunitaria lori mos resultadu ruma, hanesan responde ba konflitu no evidensia ho atetude nonai??? violenta iha sira nia presenza. Iha parte seluk, komunidade mos demonstra abilidade boai??i??ot atu regula siraai???an rasik, hodi resolve incidente barak hodi la buka intervensaun oficial. Aproximasaun ida neai??i??e, klaru katak sei la fo asistensia atu minimiza abuzu kontra feto, labarik sira, neai??i??ebe gravemente as.